کوارتز یا دُرّ کوهی سنگی با سختی 7 در مقیاس موس است. کوارتز به رنگ و اسامی مختلف دیده شده‌است که یکی از انواع آن عقیق است که به رنگهای کهربائی- زرد- سفید- جگری-
جگری مایل به سیاه و سبز دیده شده‌است.
کوارتز بعد از فلدسپات، دومین ماده کانی فراوان پوسته زمین است. کوارتز از شبکه پیوسته SiO4 تشکیل شده، بگونه‌ای که هر اتم اکسیژن بین دو چهار وجهی قرار گرفته است. بنابر این فرمول
عمومی کوارتز SiO2 می‌باشد. بلورهای کوارتز در شکلهای مختلف یافت می‌شوند و برخی از آنها بعنوان جواهر استفاده می‌شوند.
از انواع دیگر کوآرتز میتوان کوارتز صورتی، اوپال و عقیق را نام برد.
کلمه کوارتز از لغت آلمانی "Quarz" مشتق شده و این کلمه احتمالاً از لغت اسلاوی tvrdý (به معنی سخت) ریشه گرفته است.
کوارتز به دستگاه بلوری تریگونال تعلق دارد.
یکی از پلی مورفهای سیلیس (اکسید سیلیسیم) با ساختار بلوری لوزی پهلو است. آب‌های داغ دارای محلول‌های SiO2 در شکاف‌هاو درزها سرد می‌شوند و رسوب SiO2 در این مکان‌ها بلورهای زیبای کوارتز را به‌وجود می‌آورند. کوارتز تورمالینی یکی از انواع بسیار جالب وزیبای کوارتز است که رشته‌های تورمالین را در بلور زیبا وشش‌وجهی خود جای‌داده‌است. محلول‌های دارای SiO2 می‌توانند در شکاف مرکزی سنگ‌ها رسوب کنند که زمین‌شناسان آنها را ژئود کوارتز می‌نامند.
کوارتز به خوبی در مقابل هوازدگی ازخود مقاومت نشان می‌دهد و در دمای تقریبی 1670 درجه سانتی‌گراد ذوب می‌شود.
میلیاردها نفر هر روز از کوارتز استفاده می‌کنند، اما تعداد کمی از آنها از این موضوع خبر دارند، زیرا بلورهای ریز کوارتزی که از آن استفاده می‌کنند، درون ساعت‌های مچی و دیواری آنها پنهان شده است.
اما این بلورهای سفید یا شفاف که در سراسر جهان یافت می‌شوند، چه ارتباطی با اندازه‌گیری زمان دارند؟
برخی از مواد مانند برخی از سرامیک‌ها و بلورهای کوارتز، هنگامی که تحت فشار مکانیکی قرار گیرند، می‌توانند الکتریسیته تولید کنند. توانایی تبدیل دوجانبه فشار مکانیکی و الکتریسیته را به یکدیگر «خاصیت پیزو الکتریک» می‌نامند.
بلورهای کوارتز که دارای این خاصیت هستند، با یک ولتاژ معین برق همیشه با بسامد یا فرکانس خاصی مرتعش می‌شوند؛ بنابراین این بلورها معیار دقیقی از بسامد یا فرکانس را حفظ می‌کنند، که به تنظیم حرکت ساعت کمک می‌کند و دقت آن را بسیار بالا می‌برد.
نخستین ساعت کوارتز که با ارتعاشات یک بلور کوارتز هنگام بکار افتادن ولتاژ برقی کار می‌کند، در سال 1929 ساخته شد. ساعت کوارتز چنان دقیق است که در هر ده سال یک ثانیه خطا می‌کند.
کوارتز در رادیوها، ریزپردازشگرها (میکروپروسسورها)، و بسیاری از دستگاه‌های صنعتی دیگر نیز به کار می‌رود.
