اُپال یا اوپال (به انگلیسی: Opal)، یا سنگ چشم گربه[1] (نامهای دیگر: اوپال، عینالهَر، عینالشمس) گونهای از سنگهای بهادار است.
اپال یا چشم گربه گونه? بیشکل و نرمتر از در کوهی (SiO2·nH2O) است. سنگ چشم گربه یک سیلیس آبدار است که میزان آب آن تا 200 درصد هم میرسد. این سنگ ممکن است بیرنگ باشد ولی در رنگهای سفید، آبی شیری، خاکستری، سرخ، زرد، سبز، قهوهای و سیاه یافت میشود. اپالهای سفید و سبز بیش از دیگر رنگها یافت میشوند و کمیابترین گونه، سرخ بر زمینه? سیاه است. تفاوتها در رنگ چشم گربه تابعی از اندازه? رشد در طول موجهای سرخ و فروسرخ است.[2]
سنگ چشم گربه یک کانیوار[3] ژلهمانند است که در دمایی نسبتاً پایین تهنشین میشود و میتواند در شکافها و درزهای بیشتر تختهسنگها شکل بگیرد. این سنگ بیشتر در شکافهای لیمونیت، ماسهسنگ، ریولیت، مارن و بازالت شکل میگیرد.
اپال، نگین ملی کشور استرالیا است.
کوارتز یا دُرّ کوهی سنگی با سختی 7 در مقیاس موس است. کوارتز به رنگ و اسامی مختلف دیده شدهاست که یکی از انواع آن عقیق است که به رنگهای کهربائی- زرد- سفید- جگری-
جگری مایل به سیاه و سبز دیده شدهاست.
کوارتز بعد از فلدسپات، دومین ماده کانی فراوان پوسته زمین است. کوارتز از شبکه پیوسته SiO4 تشکیل شده، بگونهای که هر اتم اکسیژن بین دو چهار وجهی قرار گرفته است. بنابر این فرمول
عمومی کوارتز SiO2 میباشد. بلورهای کوارتز در شکلهای مختلف یافت میشوند و برخی از آنها بعنوان جواهر استفاده میشوند.
از انواع دیگر کوآرتز میتوان کوارتز صورتی، اوپال و عقیق را نام برد.
سنگهای قیمتی (انگلیسی: Gemstone) نمایانگر ثروت و تشخص بوده و فرمانروایان قدیم از نگینهایی که از این کانیها جواهرساخته شده بود استفاده میکردند. استفاده از زیورهایی چون صدفهاو سنگهای زیبا و رنگین از سوی زنان نیز جدا از اعتقادات جادویی و پزشکی که داشتند سبب برانگیختن تحسین و جلب توجه مردان میشد.[نیازمند منبع]